Breekbaar geboren

Vandaag
De dag
die ik altijd wil mijden
Verdrukken
Vergeten
Oneindig
Bestrijden

Vandaag
Voel ik me
elk jaar
weer verloren
Verbeten
Vergeten
en breekbaar
geboren

Het is er
Dichtbij
Sluit af
Open ogen
Houd stand
en leef
Niet langer
gebogen

Haal adem
Laat los
Veel blijft
ongevraagd
Maar toch ben ik
onbreekbaar sterk
Vandaag
Dan ben jij
ver weg
en wacht ik
nog een jaar
Tot jij
in de verte
Langzaam vervaagt

#MeToo

Seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ik leg het onderwerp maar voor je neer, want dit is waar dit stuk over gaat. Het is geen fijn onderwerp, geloof me dat ik hier liever ook niet over zou moeten praten en er lang over heb getwijfeld. Ga ik dit écht in de openheid gooien? Maar ik denk dat het tijd is dat ik dat doe. Niet alleen voor mezelf, maar ook voor jou.


De hashtag #MeToo ontstond als een reactie op het misbruikschandaal rondom filmproducent Weinstein. Social media werd afgelopen dagen overspoeld met bekentenissen van vrouwen die aangaven eens, maar vaak zelfs meerdere keren, met seksuele intimidatie te maken hebben gehad. Of het nu gaat om een onverwachte hand op je lijf, seksueel getinte berichten, handelingen die veel verder gaan dan dit alles of zelfs geweld. Welke vorm het ook is, feit is dat het ongewenst is en daarmee dus niet oké.


Voor het geval je denkt, dit komt in mijn omgeving écht niet voor: uit recent onderzoek blijkt dat 40 procent van de vrouwen in Nederland minimaal één keer te maken heeft gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat zijn dus 2 op de 5 vrouwen. Daarnaast is 1 op de 8 vrouwen ooit verkracht. In 85 procent van deze gevallen is de dader een bekende van het slachtoffer.  Slechts 11 procent van de slachtoffers doet aangifte, waarbij het in veel gevallen niet tot een daadwerkelijke straf komt voor de dader door ‘ontbreken van bewijs’. Het zijn schokkende cijfers, die me aan het denken zetten.


In oktober 2015 werd er al eens eenzelfde soort actie gestart. Met de hashtag #ZegHet. De herkenbaarheid van bepaalde situaties schudde me wakker. Toch lukte het me op dat moment niet die stap te nemen. Schaamte. De veiligheid van het zwijgen tegen de kwetsbaarheid van het zeggen. Bang voor oordelen, bang voor reacties, bang voor onbegrip. Bang. Ik zei helemaal niets. Ik keek toe en zweeg. Met elk verhaal dat ik de afgelopen tijd heb gelezen voelde ik de denkbeeldige spanband rond mijn ribben aangetrokken worden. Het ontnam me de adem. De herkennen van de angst die je weerhoud iets te doen. De blijvende schaamte die ervoor zorgt dat je zwijgt in plaats van praat. De onzekerheid die achterblijft in je lijf die ervoor zorgt dat je gaat denken dat het ‘normaal’ is of misschien zelfs je eigen schuld. Misschien vroeg je erom. Gaf jij de verkeerde signalen. Viel het allemaal wel mee.


Hoe kan het dat het als normaal wordt gezien dat je ongevraagd aan iemands lijf zit? Hoe kan het dat de dader ermee weg komt en het slachtoffer de rest van haar leven zwijgt uit schaamte. Hoe kan het dat de cijfers zó hoog zijn, maar er nauwelijks over wordt gepraat? Hoe kan het? Word wakker! Het valt niet mee. Je geeft niet de verkeerde signalen. Je vraagt er niet om. Je vergeet het nooit, je schaamt je en je zwijgt. Daarom moeten we er geluid aan geven. Neem het risico maar dat er mensen zijn die erover praten, het veroordelen of bagatelliseren. Het is tijd dat ik er ook geluid aangeef en laat zien dat schaamte niet terecht is. Niet langer zwijgen nu: Me Too.

Als je dit leest en denkt dat het allemaal wel mee valt. Kijk eens om je heen en besef dat het echt geen uitzondering is. Het komt vaker voor dan je denkt. De vrouw achter de kassa in de supermarkt, de serveerster in je favoriete restaurant, de vriendelijke dame achter de balie bij het ziekenhuis, je goedlachse collega, je beste vriendin, je zusje, je dochter.  Het kan iedereen zijn. Dus spreek je uit, zeg hardop dat het niet oké is.

Voor degene die in het geheugen van het slachtoffer gegrift staan: ik hoop dat je dit leest. Ik hoop dat je beseft welke schade je aan hebt gericht en ik hoop dat je ziet dat het een pijn is die nooit meer helemaal weg gaat. Ik hoop dat je spijt hebt, dat je ziet dat het dit allemaal niet waard was en het je diep van binnen nog steeds dwars zit dat je ooit de fout hebt begaan. Maar vooral hoop ik dat je veranderd bent.  Want ik geloof met heel mijn hart dat iedereen een tweede kans verdient, ook jij.

En voor jou. Jij die dit herkent. Jij die de schaamte nog zo pijnlijk voelt oplaaien zodra je denkt aan die ene dag. Jij die alle details nog scherp voor de geest kan halen. Jij die de onmacht nog voelt. Jij die denkt dat het misschien wel je eigen schuld was. Jij die vanaf die dag voor altijd beschadigd raakte. Al denk nu dat je het jezelf misschien toch hebt ingebeeld. Dat je er dan toch misschien om vroeg. Dat je misschien ongemerkt de verkeerde signalen gaf. Dat het misschien toch allemaal wel meeviel.


Zeg dit dan maar nu hardop:
Het hoort er niet bij.
Het valt niet mee.
Het waren niet de verkeerde signalen.
Het is niet je eigen fout.
Het is niet oké.

Overwin je schaamte, wees niet langer bang, spreek je uit. 

#MeToo

Voor Anne

Als de regen stopt en je lach verdwijnt

Is de toekomst je ontnomen  

Als een boot in de mist  

Verdwenen 

Weg zijn al je dromen 

Met ingehouden adem, 

Niet langer klonk je naam 

Zo zochten vele ogen

Niet meer naar jou

Maar naar je lichaam 

Hoe pak je na het wachten

de draad nu ooit nog op, 

Als hoop is vervlogen

woorden harder klinken 

“Je dochter is gevonden”

Hoe zet je de tijd dan stop?

De regen, als tranen 

Geliefden blijven achter

Gebroken is het hart

De nacht is zonder sterren

De lucht kleurt nu inktzwart 

Home

Write
Me a poem
Sing
Me a song
Ease
My mind
Bring
Me home

Dwalen

Ik ben verdwaald in eigen hoofd
Loop oneindig in ’t rond
Luisterend naar zoveel woorden
Maar alles raakt verstomd

Dwalend over paden,
Struikelend over tijd
Obstakels zijn m’n onmacht
Van ’t verleden dat me grijpt

Even ga ik zitten
op een bankje langs het pad
Kijk rond en houd m’n adem in
Hoor het geluid en voel de kracht
van de storm die raast diep binnenin

Ik adem diep in en sta weer op,
Loop verder langs de kust,
Ik mag best nog even dwalen,
tot de stilte me weer sust.

Hoop

Ik ben depressief. Geen klein dipje, een paar weken waarin het even tegenzit. Nee, een serieuze depressie. Hij speelt al veel langer een rol in mijn leven, we kennen elkaar al jaren. Maar nooit eerder stelde ik hem voor aan mijn ouders, mijn familie, vrienden en aan mijn gezin. Zolang ik hem achter die deuren van mijn hoofd hield had niemand verder last van hem. En had niemand last van mij. Laat mij maar grapjes maken en de sociale tijger van het feest zijn. Niemand die iets merkt. Maar hij wist dat er een moment zou komen, dat de deur even niet op slot zou zijn. Zodra dat ene kiertje ontstond trapte hij de deuren met grof geweld in. En daar was hij, open en bloot, in het volle licht van de dag. Met gebalde vuisten was mijn depressie groter, echter en verwoestender dan ooit.

Wolf
Met het voorstellen van die grote, boze, hongerige wolf die zo lang in mijn hoofd rondzwierf werd het ineens allemaal écht. Ik zocht hulp. Gesprekken met de huisarts, doorverwijzing naar een psycholoog, intakes, testen, nog meer testen, een uitgebreid begeleidingsprogramma en een shitload aan medicatie. Ik wist dat dit nog maar het begin was en daar waar ik normaal graag deadlines stel, ik nu moest berusten op het feit dat mijn geduld, kracht en doorzettingsvermogen aan de bak moesten. I was going for the long run, ook al was ik zo ongelofelijk moe.

Blijven
Overdrijf je niet een beetje? Ik hoor het mensen wel eens denken. Leuke vraag. Ik heb daar zelf namelijk vaak genoeg over nagedacht. Want juist dat is een reden om te blijven zwijgen. Je hébt toch alles wat je kunt verlangen: een mooi gezin, lieve vrienden, een goede baan, leuk huis… Ja, ik heb alles. En daarom voelde ik me zo ontzettend schuldig. Dat ik dagen had waarop ik niet meer wist hoe ik uit bed moest komen en een glimlach op moest zetten voor mijn naasten. Het putte me uit. Het dieptepunt was bereikt toen ik me op een zaterdagmorgen besefte dat ik niet zeker wist of ik het nog wel kon. Alles om me heen was donker en ik was niets meer van wat ik zou willen zijn en wilde ook niets meer zijn. Tekort schieten, voor alles en iedereen. Ik was een teleurstelling, ik was op. Maar bij het zien van de kuiltjes in de wangen van mijn eigen kind wist ik dat afhaken geen optie was, ik moest blijven.

Hoop
Houd me ten goede, voor iedereen is er een andere manier van omgaan met depressie. Geen haar op mijn hoofd die zal verkondigen dat ik de oplossing heb. Was het maar zo’n mooi feest! Toch ging ik op zoek naar dingen die voor mij werkten. Open zijn, met mensen praten over hun ervaringen, maar er ook over vertellen, zonder schaamte. Bekenden en onbekenden, ik heb ontelbaar veel mooie gesprekken gevoerd. Toch zocht ik naar meer. Van een vriend kreeg ik een boekentip: Matt Haig – Reasons to Stay Alive. Mijn ziekte, want dat is depressie, zorgde ervoor dat lezen me nauwelijks meer lukte. Het registeren en verwerken van de woorden die ik keer op keer probeerde te lezen het waren mijn kleine teleurstellingen. Toch begon ik aan dat boek, geschreven vanuit de beleving van iemand met een depressie. Dat boek veranderde iets in mij. Het gaf me herkenning, erkenning, kracht, inspiratie én hoop.

Vechten
Therapie is vechten. Jezelf uit de slangenkuil zien te redden zonder hulp. Begeleiding is er wel, in feite een soort aanmoediging vanaf de kant. Maar je moet het uiteindelijk allemaal zelf doen. Ik moet keer op keer mijn verwachtingen bijstellen. Je wilt een marathon lopen, in werkelijkheid ben je een halve meter vooruit gegaan. Je wilt twee weken zonneschijn, je krijgt één dag geen regen. Op het moment dat je weer voldoende op adem ben gekomen is het alweer tijd voor de volgende sessie. Dat is therapie: worstelen en weer boven komen.

Zien
Medicatie haalde de scherpte van mijn dagen af. Ze hebben me maanden tussen de lijntjes gehouden, zodat ik de dagen doorkwam. Ik sliep gemiddeld nog drie uurtjes per nacht en dus waren die pillen een zegen. Even geen onrust meer in mijn hoofd, even niet meer denken, gewoon niets. De pillen trokken me in een diepe, lege slaap. De pillen gaven me rust. En toch besloot ik eerder dan gepland te stoppen met de medicatie. Omdat ik weer wat meer adem kreeg en beter sliep merkte ik ook dat de medicatie me afvlakte. Als een robot ging ik door de dagen heen. In overleg, maar niet op advies van de arts en psycholoog, ben ik gaan afbouwen. Nu ben ik sinds enige tijd zonder en dat valt niet altijd mee. Alles is heftig, alles is veel, alles is druk, maar ik voel en zie alles wel. De wereld is weer in kleur.

Lachen
Onlangs werd ik in een winkel aangesproken door een onbekende dame. Ze was blij dat ik weer lachte, want dat sombere gedoe was ook maar niets. Ze feliciteerde me met het feit dat ik niet meer depressief was. Stomverbaasd liet ze me achter. Van nature ben ik geen negatief persoon, probeer ik altijd positief te blijven, ik lach ook in deze tijd meer dan ik huil en tóch ben ik depressief. Leg dat maar eens uit, Elvira… Voor mezelf heb ik de lijn getrokken bij ‘verdedigen’. Met liefde vertel ik over depressie en zijn impact op mijn leven, over de behandeling én de risico’s van de ziekte, over het ontstaan én de vele soorten die er zijn. Maar nooit zal ik mezelf verdedigen omdat ik lijd aan depressie. Kwetsende opmerkingen uit onwetendheid lach ik liever weg. Je vangt meer vliegen met stroopt, dan met azijn.

Leven
Het gaat nog niet heel goed met me. Er zitten nog zoveel slangen in die kuil. Maar het gaat steeds beter, meter voor meter. Ik ben opener dan ooit, praat met mijn naasten over wat er zich in mijn hoofd afspeelt. De mensen om mij heen, dichtbij en verder weg hebben me gedragen in moeilijke periodes. Woorden, telefoontjes, kaartjes, mailtjes, knuffels en kussen. Ze deden me elke keer weer goed. Wéten dat iemand er gewoon is, dat maakt het verschil. Ik prijs me daarom ook rijk met iedereen in mijn leven. Welke rol dan ook. Hoe eenzaam ik me soms ook voel, ik weet dat ik niet alleen ben. Mensen zien me veranderen. Ik ben misschien wat rustiger, meelevender, gevoeliger, opener en eerlijker en toch is dat voor iedereen oké. Mezelf kwetsbaar opstellen opende een nieuwe wereld voor me. Kracht wordt zichtbaar in zwakheid.

Missie
Omdat er nog zoveel vragen zijn. Omdat er nog zoveel mensen zijn die depressie zien als aanstellerij. Omdat er nog zoveel mensen geen hulp hebben gezocht. Omdat er nog zoveel mensen zijn die denken dat antidepressiva onzin is. Omdat ik er zelf nog lang niet ben. Omdat er zoveel mensen zijn die zichzelf niet uit durven spreken. Omdat er nog zoveel bagger geschreven wordt over depressie. Omdat er nog zoveel mensen aan onderdoor gaan. Omdat er nog zoveel niet bekend is. Omdat er nog zoveel mensen eenzaam zijn. Omdat er nog zoveel te vechten valt. Daarom heb ik besloten erover te praten met anderen, erover te vertellen aan mensen, geen masker meer op te doen om maar flink te lijken, geen smoesjes meer te verzinnen om maar niet buitengesloten te worden, aan te geven als het met te veel is en daarmee lief te zijn voor mezelf.  Omdat het nodig is. Daarom zal ik mijn depressie nooit meer verzwijgen, te accepteren dat het een deel van mij is en te vechten tot de storm is gaan liggen. Zodat ik misschien ooit een voorbeeld kan zijn dat er altijd hoop is. Want met die gedachte sta ik elke dag weer op, er is altijd hoop.

“…once the storm is over you won't remember how you made it through, how you managed to survive. You won't even be sure, in fact, whether the storm is really over. But one thing is certain. When you come out of the storm you won't be the same person who walked in. That's what this storm's all about.”

- Haruki Murakami, Kafka on the Shore

Oorverdovend Stil

Een aantal jaren terug besloot ik in de week voor Pasen een keer naar een stiltedienst te gaan in de kerk. Die maandag luisterde ik naast het welbekende verhaal van de laatste dagen voor de kruisiging van Jezus, ook naar het verhaal van Job.  Job was een onberispelijk man, had alles wat zijn hartje begeerde of zoals men zo mooi kan zeggen: hij was een gezegend mens.  Tot het noodlot hem trof. Hij verloor alles: zijn roem en rijkdom, al zijn bezittingen en zelfs zijn kinderen. Ten slotte werd hij ernstig ziek. Er was geen sprankje hoop meer over in zijn leven. Deze samenvatting doet te kort aan hoe heftig het verhaal eigenlijk is. De man die ooit alles had, verloor écht alles.

Het verhaal fascineerde me. Juist door het ontbreken van opsmuk, geen grote beloftes maar extreme beproevingen en alleen nog gevoelens van pijn, boosheid en verdriet. Ik herkende iets van mezelf in het karakter van Job. Natuurlijk is mijn leven tot nu toe lang niet zo heftig geweest als dat van Job, maar zijn karakter raakte iets in me. De onmacht, de vragen, de eenzaamheid en de kracht die doorkwam in al zijn zwakheid.

Die week bezocht ik uiteindelijk elke stiltedienst. Ik werd geraakt door de verhalen, maar vooral door de stiltes in elke dienst.  Ik leerde de kracht van stil zijn waarderen. Meermaals zat ik met kippenvel te luisteren naar hoeveel lagen dit geluid van niets kan hebben. Die vrijdag kwam ik thuis van de Goede Vrijdag-dienst. De hele week had enorme impact gehad op me. Niet eerder was ik zo geboeid als door verhalen van lijden en de kracht van stiltes. Diezelfde nacht nog schreef ik een gedicht die alles wat ik die week had gehoorde combineerde. De verhalen, de pijn, het verdriet en de stiltes.

Het gedicht werd een jaar later gebruikt als intro voor een groot optreden van ICU op Stille Zaterdag, het werd nog een keer voorgelezen in een kerkdienst en het staat ingelijst bij mijn oma in de vensterbank in haar kamertje. Verder bleef het stil.

Onverwacht kreeg ik gisteravond ineens een berichtje van een vriendin. Bij de opening van een avond met een koor werd een gedicht voorgelezen... Mijn gedicht! Drie jaar lang durfde ik het niet te verspreiden met mij naam eronder. Na dat ene berichtje gisteravond van een trotse vriendin, besloot ik dat ik het best mag delen.Ik schreef het in stilte, maar het wordt tijd dat ik er zelf niet langer over zwijg. 

Oorverdovend Stil

Alleen en verlaten

getekend door verraad

Koos hij ervoor te zwijgen,

te buigen voor ons kwaad

Op de berg van Golgota,

Een schreeuw,
gedragen door de wind

Galmt dat geluid nog eeuwen na,

Hij zweeg, voor heel de wereld,
zijn liefde overwint.

Die laatste schreeuw,

bevestiging

Hij accepteerde en zweeg,
geschiede Uw wil

Zuiver en hard,

werd het oorverdovend stil



© Elvira van de Griend

  

 

Nooit genoeg

Je vecht, Je valt
Je vuisten gebald
op de tafel
De scherven van
Onuitgesproken verdriet
Je zucht
Want je weet dat de ruimte zich vult
Met de kracht
van je ingehouden woede
Het zal wel slijten
Beloofd
Het gevoel van
Nooit genoeg
Maar het vreet je op
Het duwt je om
En je valt weer
Net als die stilte
Allesverwoestend
Je wilt wel
Maar je kunt niet meer
Want nooit is het
Genoeg
Je weet
Het is nooit genoeg

Op

Vorig jaar schreef ik onderstaande stuk over één van de meest emotionele en intense momenten in mijn leven.  Afscheid nemen van één van de belangrijkste mensen in je leven doet pijn, weet ik. Maar het was ook heel intens en mooi.. Ik mis hem nog elke dag, maar voel me vereerd dat ik dit op deze manier heb mee mogen maken.

'Nobody said it was easy, no one ever said it would be this hard'
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Het is vijf jaar geleden dat ik je kamer nog één keer binnenstapte. Buiten scheen de zon, ook al was het koud.
Je pakte mijn hand en dat was vrij uniek, want je was niet zo van de knuffels en dat wisten we allebei. Vaak deed je iets af met een knipoog, een knikje of een stevige klop op een schouder.
Maar die kracht was je ontnomen.

Ik had pen en papier meegenomen, want dat had je gevraagd. Terwijl jij praatte begon ik te schrijven.
Luisterend naar je woorden rolde er een traan over mijn wang, maar je vermaande me.
“Flink zijn, niemand heeft beloofd dat het makkelijk zou worden.” Je herhaalde woorden die ik als meisje van veertien ook al eens van je te horen kreeg op het moment dat er zo weinig licht meer was om ons heen: "Houd je hoofd omhoog, je moet nu even flink zijn.”

Daar zaten we dan… Je vertelde me alles wat je nog wou vertellen, zo stellig dat ik even weer die sterke man herkende die je altijd was. Je wist heel goed wat er zou komen en wanneer, je wist ook heel goed wat je nog wou zeggen en op welke manier. Ik zweeg en schreef. Het waren jouw woorden, ik moest ze alleen een plaatsje geven.

Het werd stil in de kamer, je woorden waren op. Ik slikte.
Nog één keer pakte je m’n hand. Je glimlachte nog, maar we wisten het allebei.
Je tijd was op.

Ik gaf een kus op je wang en ik beloofde dat ik flink zou zijn.
Ineens waren daar die grote sterke armen die me stevig vast pakten, me het gevoel gaven dat ik nooit meer kon vallen, nooit meer zwak zou kunnen zijn. Je hebt het nooit gezegd, maar ik weet het zeker. Je was zo trots.

En ook al mis ik je,
Die armen zullen altijd om me heen blijven.
Dus vallen is geen optie,
maar soms...
Soms moet je wel even flink zijn.

-19 januari 2016

Heel langzaam verliest de boom zijn kracht,
Dan valt hij kreunend op de aarde
Jaren lang had hij veel macht
En stond daar in al zijn waarde.

Ook de sterkste mens wordt eens geveld
Heel langzaam wordt ons de kracht ontnomen
Opeens zijn wij dan uitgeteld
En is ook voor ons de tijd gekomen

Vandaag

Vandaag ben ik niets

Niets van wat ik was

Vandaag ben ik leeg

Vandaag ben ik de nacht

Vandaag is alles niets meer

Vandaag ben ik te klein

Vandaag ben ik de stilte

Vermorzeld door de pijn

Vandaag ben ik de kilte

Houd tranen in bedwang

Vandaag vecht ik nog harder
Duurt elk uur te lang 

Vandaag is een gevecht

Vandaag ben ik het kwijt

En morgen, weet ik zeker, 

heb ik van vandaag 

alleen maar spijt